Endodoncja – współczesne metody leczenia

Spis treści
Endodoncja jest dziedziną stomatologii, która zajmuje się rozpoznawaniem oraz leczeniem chorób miazgi zęba, jak również tkanek okołowierzchołkowych. Ząb człowieka ma bowiem skomplikowaną budowę. Składa się on z tkanek twardych oraz tkanki, która je odżywia — czyli miazgi. Miazga jest żywą tkanką, która jest zbudowana z bogato unaczynionej i unerwionej tkanki łącznej typu embrionalnego.
Położona najbardziej wewnętrznie w stosunku do twardych struktur zęba — w komorze miazgi, a także w kanałach korzeniowych. Pełni funkcję odżywczą dla twardych tkanek zęba, jednak umożliwia ona też zachodzenie procesów obronnych, naprawczych, a także odbieranie bodźców czuciowych i bólowych.
Leczenie endodontyczne jest konieczne w przypadku, gdy miazga zęba ulegnie zapaleniu nieodwracalnemu (pulpopatii nieodwracalnej) z miazgą żywą zainfekowaną, lub taką, która uległa całkowitemu obumarciu lub rozpadowi zgorzelinowemu, a także z wysiękiem ropnym, czy z ogniskami martwicy. W celu ochrony tkanek okołowierzchołkowych i całego zęba konieczne jest wtedy usunięcie zmienionej zapalnie lub martwiczo miazgi koronowej, jak i korzeniowej. Dokładne oczyszczenie zęba ze zmienionych patologicznie tkanek oraz płukanie preparatami chemicznymi pozwala na pozbycie się wszelkich bakterii z zęba. Mimo tego, że ząb po leczeniu endodontycznym jest martwy, ponieważ została usunięta odżywiająca go miazga, jest on w stanie pełnić swoje funkcje w jamie ustnej jeszcze przez wiele lat. Z tego względu, jeśli istnieje taka możliwość, leczenie endodontyczne jest zdecydowanie korzystniejsze od ekstrakcji zęba.
Leczenie kanałowe, czyli inaczej leczenie endodontyczne polega na całkowitym usunięciu miazgi po zastosowaniu znieczulenia, a następnie biomechanicznym i chemicznym opracowaniu kanałów oraz szczelnym ich wypełnieniu. Leczenie endodontyczne powinno zawsze być poprzedzone wykonaniem zdjęcia RTG lub tomografii, które pozwolą na trafną diagnostykę, zapoznanie się z anatomią danego zęba oraz określenie zasięgu zmiany. Takie postępowanie pozwala na odpowiednie zaplanowanie leczenia kanałowego i zwiększa szanse na jego poprawne przeprowadzenie. Leczenie endodontyczne powinno przebiegać pod kontrolą mikroskopu, który pozwala na dostrzeżenie szczegółów kanału i precyzyjne jego opracowanie oraz wypełnienie. W nowoczesnej endodoncji stosuje się różnego rodzaju narzędzia kanałowe, zarówno ręczne, jak i maszynowe. Po całkowitym wypełnieniu kanału korzeniowego konieczne jest ponowne wykonanie zdjęcia RTG, aby sprawdzić, czy wypełnienie zostało wykonane poprawnie. Takie postępowanie pozwala zminimalizować ryzyko różnego rodzaju powikłań wynikających np. z niedopełnienia kanału. Prawidłowo przeprowadzone leczenie endodontyczne w zależności od danego przypadku pozwala na wygojenie się rany po ekstyrpacji miazgi, przekształcenia się w tkankę bliznowatą oraz obliteracji otworu szczytowego, co zapobiega przechodzeniu patogennych bodźców z jamy zęba do tkanek okołowierzchołkowych w przyszłości lub do wygojenia się zmian ziarninowych, a nawet torbieli.
Podczas leczenia endodontycznego używa się wielu rodzajów narzędzi. Każde z nich ma inne zastosowanie i właściwości, dzięki czemu można dostosować ich wybór do różnych sytuacji klinicznych.
Narzędzia do odszukiwania ujść kanałowych i ich poszerzania
W tym celu wykorzystywane są zgłębniki endodontyczne oraz narzędzia ręczne zwane poszukiwaczami (finders). Zgłębniki endodontyczne są znacznie dłuższe od standardowych zgłębników stomatologicznych i są najczęściej używane w przypadku trudnych do oceny za pomocą samego mikroskopu ujść kanałów. Poszukiwacze natomiast są zbudowane podobnie do standardowych narzędzi kanałowych, jednak są wyjątkowo cienkie, mocne i wytrzymałe, dzięki czemu ułatwiają odnalezienie i wstępne opracowanie ujścia kanału. Typowymi narzędziami do poszerzenia ujść kanałowych są także wiertła typu Gates-Glidden, Largo oraz Pesso. Są to wiertła na dłuższym trzonku, które pozwalają na szybkie poszerzenie ujścia kanału i uzyskania dobrej widoczności oraz dostępu do dalszych jego części.
Narzędzia do usuwania miazgi
W tym celu mogą być stosowane miazgociągi, czyli specjalne narzędzia ze spiralnie ułożonymi na trzonku ząbkami. Są one zwrócone w kierunku uchwytu, dzięki czemu można nimi efektywnie usunąć miazgę korzeniową. Mogą one być z powodzeniem zastąpione także innymi narzędziami, np. pilnikami.
Narzędzia do ręcznego opracowania kanałów
Najczęściej stosowanymi narzędziami z tej grupy są poszerzacze oraz pilniki. Poszerzacze wykonane są ze skręconego drutu o trójkątnym przekroju. Pilniki mają budowę bardzo podobną do poszerzaczy, jednak charakteryzuje je znacznie gęstszy skręt. Z tego powodu poszerzacze najlepiej sprawdzają się podczas wykonywania ruchów obrotowych, a pilniki są znacznie bardziej efektywne podczas wykonywania ruchów piłowania.
Maszynowe systemy endodontyczne
W endodoncji często narzędzia ręczne są zastępowane narzędziami maszynowymi, które pozwalają znacznie przyspieszyć i ułatwić pracę lekarza dentysty. Są to narzędzia na specjalne mikrosilniki o niskich obrotach, które pozwalają na bezpieczną pracę nawet w zakrzywionych kanałach. Części robocze narzędzi maszynowych mają często bardzo podobną budowę do tradycyjnych narzędzi ręcznych, lecz występują także w wielu innych wariantach.
Narzędzia do wypełniania kanałów
Narzędziami stosowanymi do wypełniania kanałów metodą kondensacji gutaperki są upychacze i rozpychacze. Rozpychacze mają ostre zakończenie i służą do kondensacji bocznej gutaperki, natomiast upychacze są ścięte na płasko i są używane do kondensacji pionowej.
Wymienione narzędzia są narzędziami najbardziej podstawowymi, jednak mogą one występować w wielu wariantach i innych rodzajach. Każdy lekarz dentysta sam dobiera najbardziej wygodne dla niego narzędzia, które pozwalają na komfortową i bezproblemową pracę.
Podsumowując, leczenie endodontyczne z zastosowaniem nowoczesnych technik oraz narzędzi jest leczeniem bezpiecznym i w zdecydowanej większości przypadków pozwala na uratowanie zęba przed ekstrakcją i zachowanie jego funkcjonalności jeszcze przez wiele lat. Właśnie dlatego, jeśli lekarz dentysta zadecyduje o konieczności przeprowadzenia leczenia kanałowego, nie należy się go obawiać, ponieważ bardzo często jest to najlepszy wybór dla pacjenta.
Zapraszamy do zapoznania się z naszym cennikiem.
Na naszych profilach społecznościowych na Facebooku i Instagramie codziennie umieszczamy nowe przemiany Naszych Pacjentów.